Yn yr adroddiad arbennig hwn i BARN o Wcráin mae IOLO ap DAFYDD yn gofyn a fydd cyhuddiadau o gyflawni troseddau rhyfel yn cael eu dwyn yn erbyn Vladimir Pŵtin.
Ar strydoedd Bucha roedd rhai pobl wedi bod yn gorwedd yn gelain am ddyddiau. Yn sgil cyhoeddi delweddau lloeren fe wyddom ni tua phryd y lladdwyd ugeiniau o drigolion y dref. Ac am faint y buon nhw’n gorwedd lle saethwyd nhw. Drwy gymharu gyda mapiau o’r cyfnod cyn i filwyr Rwsia gyrraedd, mae modd amcangyfrif amserlen o’r hyn y mae llawer o Wcreiniaid yn eu hystyried yn achosion o ddienyddio mewn gwaed oer.
Dyma sylfaen eu cyhuddiadau o droseddau rhyfel, a bod hawliau dynol wedi’u hanwybyddu gan Rwsia yn Bucha, a threfi eraill. Wrth ddarlledu ddechrau Ebrill ar yr hyn a ddigwyddodd yno i sianel CGTN, a rhai gwasanaethau newyddion Cymraeg, cefais gadarnhad fod 68 o bobl leol wedi eu lladd gan ynnau mawr Rwsia, neu wedi eu saethu ar y strydoedd, a’u claddu mewn un man. Bellach credir bod tua 400 o bobl y dref wedi eu lladd yn fwriadol.
Y tu cefn i eglwys Uniongred Sant Andreas roedd offeiriad a rhai dynion lleol wedi agor bedd torfol. Symudwyd y celanedd er mwyn hylendid a pharch. Gwaith peryglus gyda’r fynwent leol yn darged i filwyr Rwsiaidd, a marwdy yr ybyty lleol yn orlawn.
Mewn llais tawel fe eglurodd y Tad Andiry Galavin wrtha i fod pobl wedi eu lladd mewn gwahanol sefyllfaoedd yn ystod mis Mawrth. ‘Roedd Rwsiaid yn saethu pobl am gerdded ar y strydoedd.’ Doedd dim emosiwn bron yn ei wyneb na’i lais, hyd nes iddo ddweud, ‘Roedd y dref yn frith o gyrff. Roeddwn i’n gallu cerdded a gweld pobl wedi marw ym mhobman. Nid damwain oedd hyn ond llofruddio bwriadol.’
Ar lan y bedd dros dro, roedd yn anodd amgyffred faint o bobl a osodwyd ynddo gyda dim ond blancedi a thywod i’w gorchuddio. Yn y dyddiau olaf cyn i’r Rwsiaid gilio, rhoddwyd rhagor o gyrff mewn bagiau plastig du ar ben y bobl a oedd yno’n barod.