Yr Arglwydd Elystan Morgan
“Senedd sy’n bwysig, nid Arwisgiad”
Roedd yr Arglwydd Elystan Morgan yn Aelod Seneddol Llafur Ceredigion ac yn is-ysgrifennydd yn y Swyddfa Gartref adeg yr Arwisgiad ym 1969. Yn arbennig ar gyfer Barn mae o’n trafod hinsawdd elyniaethus y cyfnod a’r bygythiadau a fu i’w saethu’n farw. Ond mae’r Arglwydd Elystan yn sicr fod gan Gymru erbyn hyn fater pwysicach o lawer nag Arwisgiad i’w ystyried.
Beca Brown
Mae’r storm ynghylch cau ysgolion bach wedi tawelu am y tro, tra ein bod ni i gyd yn aros i weld be ddigwyddith nesa. Dwi’n deud ‘ni’, ond ella mai ‘nhw’ ddylwn i ei ddweud, gan mai dadl felly fuo hi braidd – dadl y ‘ni’ a’r ‘nhw’, neu’r ‘ysgolion mawr’ a’r ‘ysgolion bach’.
Hefin Wyn
Dro yn ol, roedd bod yn genedlaetholwr yn golygu gwneud y Gymraeg yn ganolog i bob agwedd o'ch bywyd – gan gynnwys adoloniant, a hyd yn oed gwisg. Oes wahanol iawn yw hi heddiw.
Richard Wyn Jones
Yn rhifyn mis Medi eleni o Barn, mewn ymateb i sylwadau yn y golofn hon ynglyn â goblygiadau edwino Prifysgol Cymru i’r syniad o Goleg Ffederal Cymraeg, fe ddywedodd Dafydd Glyn Jones hyn:
“A yw enciliad Prifysgol Cymru wedi ei gwneud hi'n fwy anodd sefydlu Coleg Cymraeg Ffederal? Ateb : Ydyw, yn sicr. A yw wedi ei gwneud hi'n amhosibl? Ateb : Yr un mor sicr, nac ydyw. Wrth roi'r ateb cyntaf fe welir fy mod yn cytuno a Richard Wyn Jones. Wrth roi'r ail ateb, byddai'n dda gennyf feddwl y gall ef gytuno a mi.”
Dyfrig Jones
Druan o unrhyw un sydd a diddordeb ysol yng ngwleidyddiaeth yr Alban. Rhwng buddugoliaeth Obama a penderfyniad Banc Lloegr i fynd a'r fwyell at eu cyfradd llog, mae'n rhaid crafu i ddod o hyd i unrhyw sôn am is-etholiad Glenrothes ar y cyfryngau. Ac am unwaith, nid gwendid Saesnig-Brydeinig sydd yn gyfrifol am hyn. Hyd yn oed yn yr Alban, ychydig iawn o sylw mae'r frwydr wedi ei chael – mae'n rhaid troi at dudalen 6 yn yr Herald heddiw os ydych chi am ddarllen y rhagolygon diweddaraf. Ond na phoener, ddarllenwr ffyddlon, mae Barn yma i sicrhau nad ydych chi'n cael eich hamddifadu o'r newyddion diweddaraf. Dwi wedi teithio yr holl ffordd i'r Alban, er mwyn gallu adrodd ar yr hyn sydd yn digwydd yma.
Chris Cope
"Pam wyt ti'n pleidleisio o gwbl os wyt ti'n casáu America?" gofynnodd fy mam-yng-nghyfraith yn ddiweddar i'w merch. Nid ffraethineb eironig oedd hyn, yn anffodus. Rhinwedd sosialaidd yw eironi, a cheidwadol yw fy mam-yng-nghyfraith. Ceidwadol dros ben, a cheidwadol gydag "c" bach. Mae'n annhebygol iawn y byddai mam fy ngwraig yn cytuno â pholisïau'r Blaid Ceidwadol yma ym Mhrydain. Anodd yw gorbwysleisio pa mor bell i'r dde yw'r asgell dde yng ngwlad fy ngenedigaeth. Pan enillodd Plaid Geidwadol Canada etholiad diweddar, rhybuddiodd Jon Stewart, cyflwynydd y rhaglen deledu ddychanol The Daily Show na ddylai Americanwyr gymysgu Ceidwadwyr Canada â cheidwadwyr yr Unol Daleithiau. "Their Conservative Party is the equivalent of our Gay Nader Fans For Peace," meddai.
Michael Bayley Hughes
Ddiwedd Medi eleni bu farw Paul Newman, actor a enwebwyd ddeg o weithiau ar gyfer Oscar. Un o’i ffilmiau enwocaf oedd Butch Cassidy and the Sundance Kid, ffilm ag iddi gysylltiadau agos ac angheuol â’r Wladfa ym Mhatagonia. Bu Michael Bayley Hughes yn Ne America yn ffilmio’r hanes.